Kıbrıs Harekatı’nın 50. Yılı

Kıbrıs Harekatı‘nın üzerinden tam 50 yıl geçti. 20 Temmuz 1974’te başlayan harekat, Kıbrıs adasında hala çözülemeyen bir sorunun başlangıcı olarak tarihe geçti. Bu önemli yıldönümünde, Kıbrıs meselesinin neden çözülemediği ve bugüne kadar yapılan girişimlerin hangi aşamada olduğu tekrar gündeme geldi.

Sorunun Kökleri

Kıbrıs sorunu, 1960 yılında Kıbrıs Cumhuriyeti‘nin kurulmasıyla birlikte başlamış, ancak toplumlararası çatışmalar ve anayasal krizlerle daha da derinleşmiştir. Türk ve Rum toplumları arasında yaşanan anlaşmazlıklar, adada barışçıl bir çözümün bulunmasını zorlaştırmıştır. 1974’teki Kıbrıs Harekatı, Türkiye’nin, adadaki Türk nüfusunu koruma amacıyla gerçekleştirdiği bir müdahale olarak görülmüş, ancak bu harekat adayı fiilen ikiye bölmüştür.

Uluslararası Girişimler

BM öncülüğünde yıllardır süren müzakereler, Kıbrıs sorununun çözümü için çeşitli planlar ortaya koymuştur. Bunlardan en bilineni 2004 yılında yapılan Annan Planı’dır. Bu plan, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan tarafından hazırlanmış ve iki toplumlu, iki bölgeli federal bir yapı öngörmüştür. Ancak plan, Rum tarafının referandumda reddetmesiyle başarısız olmuştur.

Neden Çözülemiyor?

1. Güven Sorunu: Her iki toplumun geçmişte yaşadığı acılar ve travmalar, karşılıklı güvensizliği artırmıştır. Bu güvensizlik, müzakerelerin ilerlemesini sürekli engellemektedir.
2. Toprak ve Mülkiyet Anlaşmazlıkları: 1974’ten bu yana adanın kuzeyinde ve güneyinde kalan mülklerin durumu, çözüme kavuşması gereken en karmaşık sorunlardan biridir. Mülk sahipliği ve toprak düzenlemeleri konusundaki anlaşmazlıklar, müzakereleri çıkmaza sokmaktadır.
3. Uluslararası ve Bölgesel Çıkarlar: Kıbrıs, stratejik konumu nedeniyle bölgesel ve uluslararası güçlerin çıkar çatışmalarına sahne olmaktadır. Türkiye, Yunanistan, Birleşik Krallık ve Avrupa Birliği gibi aktörlerin farklı yaklaşımları, sorunun çözümünü zorlaştırmaktadır.
4. Siyasi İrade Eksikliği: Her iki tarafta da zaman zaman çözüme yönelik siyasi iradenin yetersiz olduğu görülmektedir. Liderlerin iç politikadaki dengeleri gözetmesi, çözüm için gerekli adımların atılmasını engellemektedir.

Güncel Durum

Kıbrıs sorununun çözümüne yönelik girişimler, BM gözetiminde devam etmektedir. 2021 yılında İsviçre’nin Cenevre kentinde yapılan gayri resmi toplantılar, taraflar arasındaki görüş farklılıklarının hala devam ettiğini göstermiştir. Ancak, her iki taraf da müzakerelere devam etme taahhüdünde bulunmaktadır.

Gelecek İçin Umut Var mı?

50 yıllık çıkmazın ardından Kıbrıs‘ta kalıcı bir barışın sağlanması, her iki toplumun da geleceği için büyük önem taşımaktadır. Uluslararası toplumun desteği ve her iki tarafın da kararlılığı ile çözüm umutları hala canlı tutulmaktadır. Yeni nesillerin barış ve işbirliği içinde yaşayabileceği bir Kıbrıs için atılacak adımlar, hem adanın hem de bölgenin istikrarı açısından kritik öneme sahiptir.